شاخص جهانی داده باز 2017/2016

شاخص جهانی داده باز معیاری است در سطح جهانی که به طور سالیانه برای سنجش کیفیت انتشار داده‌های حکمرانی باز به کار می‌رود و توسط شبکه دانش باز (Open Knowledge Network) توسعه یافته است. نظرسنجی‌ها بر اساس منابع و جامعه آماری‌های متعدد و متنوعی صورت می‌گیرد که میزان باز بودن داده‌های حکمرانی را بر اساس تعریف «باز بودن» بررسی می‌کند. با داشتن ابزاری که توسط جامعه مدنی توسعه داده شده است، شاخص مذکور بینش ارزشمندی را در منتشرکنندگان...

ادامه مطلب

قانون حق دسترسی به اطلاعات در هند

قانون حق دسترسی به اطلاعات مصوب سال 2005 در کشور هند حاکی از این واقعیت است که دولت مایل به آزاد کردن اطلاعاتی است که قبلاً افراد عادی به آن دسترسی نداشته‌اند. قانون حق دسترسی به داده‌های آزاد نه‌تنها قانونی است که موجب ترویج افشای اطلاعات می‌شود، بلکه یک استراتژی کارساز است که دریافت خدمات را از طریق سیستم پاسخگویی شهروندان بهبود می‌بخشد. دولت احساس می‌کند بین سیاست‌ها و سازوکار‌های دریافت خدمات تنگناهای بزرگی وجود دارد. اما قانون حق دسترسی به اطلاعات باعث می‌شود افراد از خود سوال کنند چرا آنها مزایایی دریافت نمی‌کنند. سپس با جمع‌آوری اطلاعات می‌توانند جایی را که خدمات بهتری دریافت می‌کنند شناسایی کنند.

مسیر پیش‌رو در سیاست ملی داده آزاد، یک سیاست پیشگیرانه است نه واکنشی .در سیاست پیشگیرانه با اینکه درخواستی برای پاسخگویی از سوی متقاضی انجام نگرفته اما با قرار دادن داده‌ها و اطلاعات از ایجاد هرگونه ابهام و سوال پیشگیری می‌کند. اما در سیاست واکنشی، قرار دادن اطلاعات در اختیار افراد بنا به درخواست‌های فردی صورت می‌گیرد.

به دلیل بحران‌های مالی جهانی اخیر شرکت‌های معروف هند در زمینه فناوری اطلاعات مانند Infosys  و Tata Consultancy  به جای تمرکز بر بازار خارجی به دنبال افزایش سرمایه‌گذاری در داخل کشور هستند. مدیران این شرکت‌ها با مشارکت جدی با دولت هند در مسیر توسعه سیستم‌های الکترونیک دولت در داده‌های آزاد گام برداشتند و از طرفی هم دولت به عنوان منبع درآمد آنها در بازار داخلی محسوب می‌شود. مشوق‌های مالی برای شرکت‌های تکنولوژی هند قطعاً وجود دارند و می‌توانند توسعه مدیریت الکترونیکی و سایر محصولات اطلاعاتی مبتنی بر داده‌های آزاد را آغاز کنند.

یکی از نقدهایی که به قوانین متمرکز بر شفافیت مانند (RTI)  وارد می‌شود این است که اگرچه این قبیل قوانین ممکن است باعث افزایش شفافیت در کشور شود اما کمتر به پاسخگویی منجر می‌شود. بنابراین، در حالیکه دارایی‌های یک نامزد انتخاباتی ممکن است به صورت عمومی منتشر شود، اما به ندرت با پرداخت‌های مالیات بر درآمد او مطابقت دارد و سوالاتی از ثروت نامشروع همچنان باقی می‌ماند؛ حتی زمانی که این واقعیت برای همه روشن است.

رسانه یکی از ابزارهای قدرتمندی است که می‌تواند به اجرایی شدن داده‌های آزاد و افزایش شفافیت کمک کند. روزنامه‌نگاران به خوبی می‌توانند از مزایای این سیاست در حوزه کاری خود استفاده کنند. شواهد حاکی از این است که قدرت رسانه‌ها در کشور هند در حال افزایش است و رسانه‌های مختلف مانند روزنامه‌ها و تلویزیون حتی در سطوح محلی گسترش یافته است؛ دسترسی به اخبار برای اکثر مردم هندوستان، صرف نظر از جایی که زندگی می‌کنند، مشکل نیست. بنابراین رسانه‌ها می‌توانند به گسترش آزاد اطلاعات و افزایش شفافیت کمک شایانی کنند.

منبع:

هفته‌نامه تجارت فردا؛ مجله شماره 281

 

دسترسی آنلاین به داده‌های دولتی؛ مطالعه موردی کشور هند

در هند مانند سایر کشورها پیوند بین شهروندان و دولت از طریق سیستم‌های اطلاعاتی شکل می‌گیرد و دولت الکترونیک به عنوان یک گام پیش‌رو در جهت دریافت هر چه موثرتر سرویس‌های دولتی شناخته شده است. تمایل به سمت دولت الکترونیک از دهه 1980 افزایش یافته است و هند در حال آماده‌سازی است که پروژه هویت منحصربه‌فرد ملی (UID) را معرفی کند. بنابراین برای هر فرد هندی یک شماره شناسایی منحصربه‌فرد تعریف می‌شود که با وارد کردن آن می‌توانند به پای...

ادامه مطلب

دولت دیجیتال بستری برای سیاست‌گذاری باز

موج دیجیتال در حال متحول نمودن رابطه بین شهروندان و دولت‌ها است. فرصتی برای دولت‌ها ایجاد شده که بتوانند با مردم تعامل عمیق‌تری برقرار نمایند و به طور قابل ملاحظه‌ای کیفیت ارائه خدمات را بهبود بخشند. دولت دیجیتال، استفاده بهینه از کانال‌های الکترونیک ارتباطاتی و تعاملی جهت بهبود رضایت شهروندان از ارائه خدمات، تحقق اقتصاد رقابتی، ساختن سطح جدیدی از تعامل و اعتماد و افزایش بهره‌وری خدمات عمومی است. دولت دیجیتال دربرگیرنده گ...

ادامه مطلب

چگونگی و مراحل تحول دولت دیجیتال

وجود فشار بیرونی و داخلی بر دولت‌ها موجب شده است که دولت‌ها از فناوری دیجیتال موجود در هر دوره برای پاسخ به این نیازها استفاده نمایند و دست به نوآوری‌های دولتی دیجیتال بزنند. در طول زمان این نوآوری‌ها تبدیل به بخشی از رویه‌های معمول دولتی شده و منجر به نهادینه سازی دولت دیجیتال شده است. برای مثال دولت ممکن است تحت فشار باشد که کارامدی داخلی خود را بهبود بخشد. (مرحله دیجیتالی شدن) ممکن است که به این فشار‌ها از طریق به اشتراک‌...

ادامه مطلب

فرآیند سیاست‌گذاری؛ دولت به مثابه یک بستر

ایده اصلی استفاده از پلتفرم برای ارائه خدمات دولتی، از بخش خصوصی، مخصوصا کسب و کارهای اینترنتی اخذ شده است. معرفی‌کنندگان این ایده معتقدند که به کارگیری تفکر پلتفرمی موجب تحول در رویکرد دولت به خدمات عمومی و در نتیجه بهبود کیفیت خدمات دولتی و در عین حال کاهش هزینه خواهد بود. لزوما نباید خدمات عمومی توسط سازمان‌های دولتی ارائه گردد. در عصر دیجیتال، بخش خصوصی، سمن‌ها، شهروندان و حتی ماشین‌ها می‌توانند این خدمات را حتی سریع‌تر...

ادامه مطلب

شبکه دانش باز (Open knowledge Network)

شبکه دانش باز سازمانی جهانی و غیر انتفاعی است که در جهت انتشار داده باز و بیان ارزش آن برای جامعه تلاش می‌کند و در همین راستا از گروه‌های جامعه مدنی در جهت دسترسی و استفاده از داده‌ها برای ایفای نقش و حل مسائل اجتماعی حمایت می‌کند. شبکه دانش باز طبق 3 رویکرد زیر عمل می‌کند: نشان دادن ارزش داده باز برای فعالیت‌های سازمان‌های جامعه مدنی فراهم‌سازی ابزارها و مهارت‌ها برای سازمان‌ها جهت استفاده موثر از داده باز پاسخ...

ادامه مطلب

مزایا و فواید سیاستگذاری داده باز

داده ی باز و به طور خاص داده ی حاکمیتی باز، منبعی عظیم است که تاکنون بخش اعظم آن دست نخورده باقی مانده است. بسیاری از افراد و سازمان ­ها داده ­های مختلفی در دامنه ­ی گسترده و انواع متفاوت و به منظور انجام کارهای مختلف روزمره خود گردآوری می ­کنند. اما دولت ­ها هستند که از این منظر ویژه اند، هم به دلیل حجم و محوریت اطلاعاتی که گردآوری می­ کنند، و هم به دلیل اینکه از نظر قانون «اطلاعات عمومی» محسوب می شوند.   برخی از فواید داد...

ادامه مطلب

ضرورت و اهمیت سیاستگذاری داده باز

دانستنی ­های بسیاری وجود دارد که آگاهی از آن­ ها هم حق مردم است و هم این آگاهی ­ها زمینه ساز تصمیمات گسترده ­ای در سطح مردم و نیز حاکمیت خواهد شد. برای مثال، نحوه هزینه کرد درآمدهای دولتی و مالیات عمومی بر مسائل مختلف عمومی، آمار دقیق ترافیک در اقصا نقاط شهر در ساعات مختلف شبانه روز و آرشیو آن­ ها، فرصت ­های شغلی موجود در حوزه ­های مختلف در سطح شهر و شرایط هر یک، ترکیب درختان میوه به تفکیک مناطق مختلف کشور، آمار دقیق و مشخصات همه ت...

ادامه مطلب

تاثیرات اقتصادی سیاست‌ داده باز

مؤسسه جهانی مک کنزی در گزارشی که در  2013میلادی منتشر کرد، تأثیرات اقتصادی داده باز در 7 حوزه را مورد بررسی قرار داده و ارزش دلاری آن­ها را محاسبه کرده است: آموزش :استفاده از داده باز در حوزه آموزش می­تواند سبب خلق ارزشی سالیانه بین  890میلیارد تا1200  میلیارد دلار گردد. بالاترین ارزش استفاده از داده باز به منظور شناسایی اثربخش ترین راهبردها و ابزارها برای آموزش دانش و مهارت­های خاص ایجاد می­شود. دانش‌­آموزان و والدین همچنین&...

ادامه مطلب

ضرورت بازنگری در نقشه جامع علمی کشور؛ چند نقد و توصیه کوتاه (یادداشت ارسالی کمیته آموزش عالی)

همواره سیاست ها و خط مشی های علمی کشور در قالب اسناد بالادستی و رهنمودهای اساسی تهیه و تدوین می گردند و سمت و سوی علمی و دانشی کشور را رقم می زنند. کارایی و نتیجه بخش بودن این اسناد در گرو دقت و سنجش علمی در قالب نقد می باشد. یکی از اسناد مهم علمی که در کشور تهیه و تدوین شده است و از ارزش بالایی نیز برخودار است نقشه علمی کشور می باشد. عقیده راسخ بر این است که مشخص و نظام مند نمودن جهت گیری ها و اهداف علمی جامعه در حوزه های مختلف علم و دانش به منظور ...

ادامه مطلب

داده‌باز چیست و چه تاثیری بر مشارکت مردم و تحول در بخش عمومی دارد؟

داده‌ باز چیست؟ داده باز مفهوم جدیدی است که ریشه آن در اعتقاد به این امر است که شهروندان باید به حجم انبوه اطلاعاتی که نهادهای دولتی مرتباً جمع‌آوری می‌کنند، دسترسی داشته باشند. نخستین قوانین مربوط به داده‌ باز در  سال 2009 شکل گرفت. امروزه بیش از 250 دولت در سطوح ملی، منطقه‌ای و شهری و حدود پنجاه کشور توسعه‌یافته و درحال توسعه و سازمان‌هایی چون بانک جهانی و سازمان ملل متحد، برنامه‌هایی برای پیاده‌سازی الزامات داده‌...

ادامه مطلب

نقش دانشجویان در سیاست‌گذاری‌های دانشگاه؛ مروری بر سند دانشگاه اسلامی (یادداشت ارسالی - حوزه آموزش عالی)

دانشگاه‌ها به منظور تحقق اهدافی که به خاطر آن پدید آمده‌اند، باید ساز و کار مناسبی برای مشارکت کنشگران اصلی خود در سیاست‌گذاری‌هایشان اتخاذ کنند. یکی از اصلی‌ترین کنشگران نظام آموزش عالی، دانشجویان هستند که همانا مشارکت آن‌ها در سیاست‌گذاری‌های این حوزه بسیار مطلوب است؛ زیرا اولاً دانشجویان تبلور عینی نتایج سیاست‌گذاری‌های نظام آموزش عالی هستند، در نتیجه سیاست‌گذاری در این حوزه در واقع به منزله تعیین سرنوشت آ...

ادامه مطلب

ادغام و تجمیع مؤسسات آموزش عالی؛ راهکار مطلوب در ساماندهی مؤسسات آموزش عالی (یادداشت ارسالی - حوزه آموزش عالی)

متأسفانه یا خوشبختانه گسترش و رشد بی رویه مؤسسات آموزش عالی در کشور جای بس نگرانی دارد. نگرانی از این بابت که این رشد کمی و بی کیفیت جز انباشت نیروی کار ناکارامد و بی کیفیت و مدرک محور نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت. گسترش و رشد این کمیت شاید بتوان گفت در دولت های قبلی تا حدی به منظور تسهیل دسترسی همه اقشار جامعه و تحقق عدالت آموزشی با توجه به این که هرم جمعیت جوان و طالب تحصیلات دانشگاهی در در دهه های 70 و 80 زیاد بود، توجیه پذیر است؛ اما در سال ه...

ادامه مطلب

شاخص‌های انواع سیاست‌گذاری باز

در گزارش جهانی سیاست‌گذاری باز در سال 2016 میلادی که توسط بنیاد ویلیام و فلورا هولت (The William and Flora Hewlett Foundation) و شبکه سیاست‌گذاری باز تهیه شده است، چشم‌اندازی از وضعیت سیاست‌گذاری باز در 38 کشور در 4 بخش آموزش، علم، داده و تمدن ارائه شده است. این گزارش شاخص‌های سیاست‌گذاری باز و تاثیرات منطقه‌ای را بیان کرده و در ادامه مطالعات موردی از آفریقا، خاورمیانه، آسیا، استرالیا، آمریکای لاتین، اروپا و آمریکای شمالی را  مورد بررسی قرار ...

ادامه مطلب