دومین کنفرانس حکمرانی و سیاست گذاری عمومی

همواره سیاست ها و خط مشی های علمی کشور در قالب اسناد بالادستی و رهنمودهای اساسی تهیه و تدوین می گردند و سمت و سوی علمی و دانشی کشور را رقم می زنند. کارایی و نتیجه بخش بودن این اسناد در گرو دقت و سنجش علمی در قالب نقد می باشد. یکی از اسناد مهم علمی که در کشور تهیه و تدوین شده است و از ارزش بالایی نیز برخودار است نقشه علمی کشور می باشد. عقیده راسخ بر این است که مشخص و نظام مند نمودن جهت گیری ها و اهداف علمی جامعه در حوزه های مختلف علم و دانش به منظور رشد و توسعه همه جانبه کشور و استفاده بهینه و اثربخش از منابع موجود و همچنین جلوگیری از هدر رفت منابع مادی و انسانی ضروری به نظر می رسد. شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1389 اقدام به تدوین نقشه ی جامع علمی کشور نموده است.
نقد سند مذکور از دو منظر شکلی و محتوایی قابل بررسی و تعمق است. بررسی ها نشان می دهد که سند حاضر از منظر شکلی به صورت مطلوبی تدوین شده ولی از نظر محتوایی، ضمن برخورداری از امتیازات لازم، در برخی فصول و بخش ها به ویژه در فصل مربوط به اهداف و راهبردها با کاستی هایی روبرو بوده و نیازمند بازنگری و اصلاح می باشد.
واقع بینی، دوری از شعار گرایی و شعار زدگی و همچنین توجه به بعد عملیاتی و اجرایی بودن می تواند در اثربخشی و کارآمدی این سند موثر باشد. همینطور بهتر است اهداف و راهبردهای مذکور در سند نیز با نگاهی علمی و تخصصی تدوین شوند. یک بحث دیگری که وجود دارد مربوط به سطح و حیطه ی تدوین نقشه ی جامع علمی می باشد. بدون شک سند حاضر می تواند در ایجاد چشم انداز و روشن نمودن مسیر حرکت تاثیر گذار و مفید فایده باشد، ولی آنچه به نظر ضرورت بیشتر و اثرگذاری بهتری دارد تهیه و تدوین نقشه علمی برای حوزه ها و حتی رشته های علمی مختلف در کشور است. بعنوان مثال بهتر است برای حوزه ی علوم فنی، علوم پایه و علوم انسانی هرکدام به تفکیک و به صورت جدا نقشه ی علمی تهیه و تدوین شود. باتوجه به تفاوت های زمینه ای و اساسی در حوزه های علمی نقشه های علمی تفکیکی می تواند اثربخشی و کارآمدی بیشتری داشته باشد و در بافت علمی کشور مفید تر واقع شود.

محمد تقی رودی – دانش آموخته دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه شهید بهشتی